Eindelijk is het zover: ik sta met mijn voeten daadwerkelijk in dé Congo. We zijn net uit Rwanda binnengewandeld over La Petite Barrière en nu blinkt er een enorme rode stempel van de République Démocratique du Congo in mijn paspoort. Congo… het land waar mijn grootouders jaren gewoond hebben en mijn moeder geboren is. Maar ik ben niet hier om mijn roots te vinden of sporen te zoeken van mijn grootvader. Het weinige dat nog overeind staat, zou wel eens een grote teleurstelling kunnen zijn, heb ik gehoord. Niet mijn curieuze familiegeschiedenis, wel het Virunga Nationaal Park is de hoofdreden waarom Michele, mijn vrouw, en ik hier in Congo zijn. Na het zien van de door Leonardo DiCaprio geproduceerde documentaire ‘Virunga’ hadden we allebei een duidelijk “daar-moet-ik-heen”-gevoel. En dus nu, enkele maanden later, staan we hier.

Stropershemel

Virunga is het oudste nationaal park en wildreservaat in Afrika. Het werd in 1925 opgericht door Koning Albert I als het Parc national Albert, met als doel de dieren te beschermen tegen de alsmaar groeiende lokale bevolking. Alles wat in het park leeft, is immers enorm gegeerd door stropers. De antilopen voor hun vlees, de olifanten voor hun ivoor en de gorilla’s voor hun vlees en bloed. Dat laatste omdat, net als van de tijgers in Azië, wordt gedacht dat gorrila’s magische krachten bezitten. Gelukkig wordt er tegenwoordig sterk opgetreden tegen het stropen.

Sinds 2008 staat het Virunga-park (opnieuw) onder leiding van Belgische adel, namelijk prins Emmanuel de Merode: opgegroeid in Kenia, opgeleid als antropoloog en tot directeur benoemd door de Congolese regering. Directeur de Merode beschermt samen met zijn team van 680 (!) rangers het park tegen stropers en rebellen. Na jaren van problemen hebben zij het sinds 2014 voor mekaar dat Virunga opnieuw veilig is, en open is voor het publiek.

Een ticket Virunga h/t

Aan de grens worden we opgewacht door onze gids Roger, in zijn zeer netjes onderhouden grijze Land Rover Defender. Roger spreekt vlot Frans en is grote fan van Stromae, wiens muziek speelt terwijl de Defender ons over de toch wel zeer hobbelige straten van Goma loodst naar onze eerste stop in het park.

Omringd door dichtbegroeide jungle staat de Mikeno Lodge hoog op de heuvels in het zuiden van het park. De accommodatie bevindt zich vlakbij de kantoren van de Merode en het hoofdkwartier van Virunga-park. Het is tot nu toe ook de enige echte lodge die je zal vinden in het park. De twaalf ruime chalets zijn voorzien van alle nodige luxe, en meer. Door de vochtigheid en de hoogte – we zitten hier op 1800 meter – kan het best wat afkoelen ’s nachts, dus zijn alle kamers voorzien van een prachtige open haard die iedere avond verwelkomend knettert als je na het diner terug op je kamer komt.

Mikeno Lodge is een beetje de activiteitenhub van het park. Van hieruit kan je overal heen. Vlak naast de lodge kan je zelfs het enige gorillaweeshuis ter wereld bezoeken. In dit Senkwekwe Center kan je met een beetje geluk ook een babbeltje kan slaan met André Bauma, de charismatische  oppasser van vier berggorilla’s die enkele jaren geleden al hun familie verloren door een stropersactie. Daarnaast kan je vanuit de lodge ook te voet op zoek gaan naar een grote chimpanseefamilie en als je wil, krijg je ook een mooie kijk achter de schermen van het Virunga Ranger Team met hun speurhonden.  Het is trouwens ook geen uitzondering dat Emmanuel de Merode zijn dag afsluit met een frisse Primus rond het centrale kampvuur van de lodge.

Gorilla’s in de zon

Nog voor de eerste zonnestralen door het hoge bladerdek komen piepen, hebben wij reeds een straf ontbijt met nog straffere Rwandese koffie achter de kiezen. Roger brengt ons in de Defender langs kleine wegen voorbij honderden kindjes die te voet op weg zijn naar school, stuk voor stuk met een glimlach op het gezicht en in een mooi uniform. Je merkt dat je het schooltje voorbij bent als de kindjes ineens allemaal in de andere richting wandelen. Wat verder opnieuw een heleboel jongeren richting een andere school.  Roger vertelt ons dat er binnenkort, dankzij de steun van het Virunga-park, eindelijk elektriciteit zal zijn in de scholen en hospitalen rondom. Virunga heeft namelijk een afspraak met de regering dat zo goed als alles wat in de regio wordt verdiend aan toerisme, gebruikt mag worden voor de bescherming van de dieren én de menselijke ontwikkeling in en rond het park. Dit is de beste manier om ervoor te zorgen dat ook de lokale bevolking meehelpt bij de bescherming van het park. Nog een extraatje: dankzij het geld gegenereerd door Virunga zal er hier eindelijk een waterkrachtcentrale komen. De gelijkmatige, sterke stroming van de rivieren in dit deel van Centraal-Afrika zal zo kunnen worden omgezet in een lokale, constante bron van energie.

De Defender klimt met ons de bergen in, hoger en hoger, tot de dorpjes langs de modderige straten ophouden en we enkel nog enorme velden met aardappelen en maïs passeren, hier en daar onderbroken door een trosje koeien. Op 2200 meter hoogte komen we aan in Buikma Camp, de basis voor de Gorilla Sector van het Virunga-park.

We worden opgewacht door een echte Ranger, die ons duidelijk uitlegt hoe men zich gedraagt in de buurt van een gorilla. Kalmte kan je redden, is de boodschap. Gewoon rustig bewegen en enkel fluisteren als je echt iets moet zeggen. We krijgen ook elk een mondmasker dat we moeten dragen eens we in buurt van deze prachtige dieren komen. Zo voorkomen we dat mensen en gorilla’s elkaar besmetten. Dat wederzijds risico is een gevolg van het feit dat gorilla’s en mensen zo nauw met elkaar verwant zijn.

Na een duidelijke briefing vertelt de ranger ons welke van de zes families we die dag gaan bezoeken. De rangers houden precies bij hoeveel zilverruggen (of volwassen mannetjes), jonge zilverruggen, tieners, moeders, kinderen en baby’s aanwezig zijn in elke familie.

Gids als beschermengel

De rangers in Virunga functioneren zowat als bodyguards voor deze gorilla’s. Er gaat geen dag voorbij of ze brengen hen een bezoekje – toeristen of geen toeristen. De rangers trekken vroeg in de ochtend de jungle in tot ze elk lid van de familie teruggevonden hebben. Daarna blijven ze enkele uren in hun buurt, zodat ze overtuigd zijn dat alles rustig is en ze een vrij goed idee hebben van waar de gorilla’s die avond hun nest gaan maken.

Na enkele minuten klauteren over de velden volgen we onze ranger de brousse in. Het is meteen een andere wereld. Tussen de gigantische bomen volgen we de sporen van de rangers die ons eerder die ochtend voorgingen. Het duurt niet lang voor we stoppen en het teken krijgen de mondmaskers op te zetten. Mijn hartslag versnelt terwijl we steeds dieper het dichtbegroeide struikgewas induiken, dat vlak voor ons wordt weggekapt met een lange machete. Plots bevind ik me op niet meer dan enkele meters van een enorme zilverrug. Mijn eerste gorilla in het wild zit heel rustig te knabbelen op een stuk bamboe. Ik had mijn camera van een telelens voorzien, maar dit exemplaar is zo dichtbij dat ik enkel zijn hoofd in het frame krijg.

Na een eerste fotosessie met deze zilverrug laten we de machtige mensaap alleen met zijn bamboe en brengen de rangers ons een stukje verder. Vlakbij zit namelijk de rest van de familie te wachten op een beetje aandacht. Zijn broer, de tweede zilverrug in deze familie, zit samen met de vrouwtjes en de tieners ook aan het ontbijt. Een volwassen mannetje eet makkelijk 30 kilo planten op een dag, dus eten is iets wat ze vrijwel de hele dag door doen.

De twee jongste kids van de familie vinden ons bezoek duidelijk heel leuk: voor we het goed en wel beseffen, slingert de oudste al vlak boven ons in de bomen en doet de jongste zijn uiterste best om op twee benen te staan, zich daarbij op zijn borst trommelend, waardoor hij meteen terug achterover valt.

Ons toegestaan uurtje met deze fantastische dieren is in no time voorbij, en we keren zeer tevreden terug naar Bukima Camp voor een heerlijke lunch en een welverdiende rust in onze tent. We slapen ook vanavond hier, want morgenvroeg gaan we nog een tweede keer op zoek naar een andere gorillafamilie. Dit is een luxe die in Congo gelukkig nog betaalbaar is: de vergunningen zijn hier een pak goedkoper dan in buurland Rwanda.  Een tweede bezoek is echt een aanrader, want je bent een stuk minder nerveus dan de eerste keer. Daardoor hebben we die tweede keer meer genoten van het moment, en ook veel minder foto’s genomen – of toch geprobeerd.

Het centrum van aarde

Het Virunga-park is niet alleen een must see voor de unieke natuur, de chimpansees en de gorilla’s. Hier kan je ook het grootste lavameer ter wereld zien. Beter nog, dat enorme meer is gelegen in de krater van de actiefste vulkaan in Congo, de Nyiragongo. De enige manier om een blik te werpen in de krater is een fikse wandeling tot op 3470 meter hoogte. Het duurde dan ook een vijftal uur eer we de top bereikten. Het was toen tegen valavond, en we werden getrakteerd op een heerlijk diner en een warme tas soep. Dit was ongetwijfeld de meest unieke locatie waar we ooit spaghetti hebben gegeten. Eens de nacht gevallen was en we goed opgewarmd waren, zagen we duidelijk hoe de intense gloed van de lava de volledige sterrenhemel oranje kleurt. Een natuurspektakel om nooit te vergeten.

Strandvakantie bij het Kivu-meer

Na al dat klimmen in de jungle op zoek naar gorilla’s of om het lavameer te zien aan de top van de Nyiragongo mag er natuurlijk ook een beetje rust zijn. Daarvoor heeft het Virunga-park zijn eigen private eilandje in het midden van het Kivu-meer: Tchigera Island. Ook hier staan slechts enkele stijlvolle safaritenten op het strand, elk met een eigen veranda uit canvas en een prachtig uitzicht over het meer. Vlakbij de messtent knettert het kampvuur als de zon zakt en wordt er onder de gasten enthousiast verteld over de ervaringen van de voorbije dagen. De olielampen zorgen voor een zeer gezellige sfeer, terwijl we in de verte de gloed van de Nyiragongo zien en het maanlicht weerspiegelt op het pikzwarte meer. Hier komen we ooit nog terug… om een boek te schrijven.

CONGO PRAKTISCH

KLIMAAT

Virunga Park heeft een aangenaam klimaat doorheen het jaar dankzijn de hoogte van het park en de bergen is het nooit zeer heet. Vanaf midden-maart to mei en ook in de maand november is er een regenseizoen, alle andere maanden zijn perfect.

ERHEEN

Dagelijkse en rechtsteekse vluchten met Brussels Airlines naar Kigali in Rwanda is de snelste manier. Vanuit de luchthaven is het een vlotte rit to aan de grens met Congo.

VEILIGHEID

Het Virunga Park communiceerd zeer duidelijke over mogelijke problemen in de regio en zal de touropertor steeds op de hoogte brengen mocht er zich een probreem voordoen. De regio is momenteel reeds enkele jaren perfect veilig voor touristen en het park doet er ook alles aan om het zo te houden.

Deze reportage werd à la carte uitgetekend door Atelier Africa Safaris, een Belgische tour-operator gebaseerd in Afrika en gespecialiseerd in veeleisende kwaliteitssafari’s op maat, in alle prijsklassen. Elke reis en elk programma zijn uniek, de noden van de klant indachtig. www.atelier-africa.com

Contacteer Timo De Nijs, timo@atelier-africa. com, skype: timodenijs.